Giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật là một phần cần thiết làm cho một văn bản nghị luận văn học trở nên hay hơn. Để có thể biết cách viết giới thiệu một tác phẩm nghệ thuật thật tốt, trong bài viết này VUIHOC sẽ cung cấp cho các bạn phần soạn bài và trả lời các câu hỏi trong hai đầu sách giáo khoa ngữ văn, cùng theo dõi nhé! Soạn bài giới thiệu một tác phẩm nghệ thuật sách kết nối tri thức 1.1 Giới thiệu bài thơ “ Tràng Giang” của Huy Cận Xin chào thầy/ cô và các bạn, Như tất cả chúng ta cũng đã biết, con người chúng ta đây luôn dễ bị chi phối bởi hoàn cảnh, các nhà thơ ở trong phong trào Thơ mới cũng như vậy, hoàn cảnh của thời đại đã đưa họ đến và tiếp cận với những vần thơ mới đầy sâu sắc, chứa chan đầy tình yêu nước sâu đậm. Tiêu biểu ở trong đó chúng ta cần phải kể đến đó chính là nhà thơ Huy Cận cùng với tác phẩm Tràng giang - một tác phẩm rất hay và ý nghĩa kể về tấm lòng của một con người luôn nặng trĩu lòng vì đất nước được thể hiện thông qua cấu tứ, hình ảnh có trong bài thơ. Bài thơ đã được gợi cảm hứng từ một buổi chiều thu ở bên bến Chèm, chàng thi sĩ đã đứng ở cạnh bên dòng nước, ngắm nhìn đất trời và cảnh vật mà đã “tức cảnh sinh tình”. Nguồn cảm hứng đó chúng ta cũng có thể thấy rõ ràng thông qua lời đề từ của bài thơ đó là “Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài”. Câu đề từ cũng đã gợi ra được một khoảng không gian vô cùng rộng lớn nơi mà khiến con người có thể chan chứa những cảm xúc bâng khuâng rất khó tả. Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp Con thuyền xuôi mái nước song song Thuyền về nước lại sầu trăm ngả Củi một cành khô lạc mấy dòng. Hình ảnh đầu tiên xuất hiện trong đoạn thơ đó chính là là hình ảnh của một con sóng đang nhấp nhô, trùng trùng, điệp điệp. Con sóng tầng tầng, lớp lớp ấy đang kéo theo là một nỗi buồn của nhân vật trữ tình trong câu chuyện, nhìn sóng nước giống như đang nhìn thấy được nỗi buồn đang dâng lên trong lòng mình. Cùng với đó cũng là hình ảnh của một con thuyền cô đơn đang lênh đênh ở trên sông cũng gợi cho chúng ta liên tưởng tới một kiếp người nghèo khổ, nay đây mai đó, không biết bản thân mình sẽ đi đâu về đâu. Ở trong thơ Đường, ta cũng đã từng bắt gặp những hình ảnh con thuyền và những dòng sông đầy ám ảnh, trĩu nặng cả cái tình của người đi đưa tiễn: Cô phàm viễn cảnh bích không tận Duy kiến Trường giang thiên tế lưu (Lí Bạch) Con thuyền đã dường như trở nên nhỏ bé hơn lạ thường kết hợp cùng với hình ảnh những cành củi cũng bị cuốn đi theo dòng nước lại càng tô đậm thêm được sự nhỏ bé của những sự vật hay chính là nói lên một kiếp người nhỏ bé nào đó ở trong xã hội. Sang đến khổ thơ thứ hai của bài thơ, chúng ta đã bắt gặp được hình ảnh khái quát nên toàn bộ khung cảnh về sông nước đã được thể hiện hiện thông qua ở bốn câu thơ: Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều Nắng xuống trời lên sâu chót vót Sông dài trời rộng bến cô liêu Đến bốn câu thơ này, khung cảnh bỗng trở lên vô cùng tĩnh lặng, vắng vẻ, gợi lên được một nỗi buồn sâu thẳm, thầm kín và rất khó tả. Các từ láy xuất hiện trong bốn câu như “lơ thơ”, “chót vót”, “đìu hiu” đã gợi lên được những cảm nhận về một không gian có vẻ xa xăm, sự vắng lặng một cách lạ thường, sự nhỏ bé của con người so với một vũ trụ bao la trước mắt. Cơn gió hiu hiu thổi ở trên cồn cát vắng bóng đi mất sự sống của những con người, sự vật, con người bỗng trở nên thật nhỏ bé, vô định trước một sự rộng lớn, bao la của thiên nhiên, vũ trụ. Và không gian cứ càng thêm mở rộng thì con người lại càng trở nên cô đơn, nhỏ bé đơn và buồn tủi càng nhiều hơn trước một thiên nhiên to lớn, hùng vĩ, rộng lớn nên như thế. Để rồi về sau đó, cùng với sự cô quạnh, lạnh lẽo ấy đã khiến cho tác giả của chúng ta phải thốt ra thành lời mà đã khiến cho người đọc không khỏi cảm thấy buồn lây mà cảm thán rằng: Bèo dạt về đâu hàng nối hàng Mênh mông không một chuyến đò ngang Không cầu gợi chút niềm thân mật Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng Hình ảnh hàng bèo dạt là một hình ảnh cũng đã được nhiều lần xuất hiện ở trong thơ ca truyền thống, nhưng ở trong đoạn thơ này nó lại càng thấm thía về sự chia ly, gợi lên được sự nhỏ bé, mong manh của một kiếp người vô thường giữa dòng đời rộng lớn, chông gai. Hình ảnh đám bèo nối hàng gợi nên cảm nhận sâu sắc hơn về những kiếp người mong manh cứ phải chìm nổi để vùng vẫy tồn tại ở trong xã hội, họ vẫn ở nơi đó và ngày càng trở nên khổ đau hơn. “Không một chuyến đò ngang” cũng đã thể hiện được sự vắng bóng, thiếu đi sự gắn kết giữa con người với con người. Cảnh vật cũng càng thêm trở nên hoang vắng hơn, mênh mông như đến tận cùng giống với nỗi buồn của con người. Trên nền không gian hoang vắng ấy, hình ảnh của bãi vàng vẫn hiện lên, tô điểm thêm cho bức tranh đồng thời cũng đã tô đậm thêm cho sự thiếu sức sống, vắng lặng vốn có của cảnh vật hoang tàn. Phải chăng bởi vì lòng người u buồn cũng khiến cho cảnh vật cũng chẳng thể đẹp hơn mà lại cũng nặng trĩu tâm tư của nhân vật trữ tình trong câu chuyện? Để rồi ở trong khổ thơ cuối đã càng bộc lộ được rõ tâm tư, tình cảm của tác giả: Lớp lớp mây cao đùn núi bạc Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa Lòng quê dờn dợn vời con nước Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà Hình ảnh của cánh chim và đám mây đã tiếp tục tô điểm thêm cho một bức tranh thiên nhiên vũ trụ cực kỳ rộng lớn, cô quạnh. Sự hùng vĩ của cảnh sắc thiên nhiên, của những đám mây xanh lớp lớp nối tiếp với nhau cùng những cánh chim đang vỗ cánh bay về với tổ ấm, đã báo hiệu tới lúc hoàng hôn đang buông xuống. Sự tương phản giữa những cánh chim và bầu trời xanh lại càng làm nổi bật lên được sự tồn tại nhỏ bé như kiếp người, cũng rất nhỏ bé và vô định giữa vùng đất trời bao la, rộng lớn. Bởi vậy trong lòng người lại chỉ càng thêm tĩnh mịch và u buồn hơn. Nỗi buồn về những kiếp người, về nỗi nhớ về quê hương đầy tha thiết của một con người tại một nơi đất khách quê người đang tức cảnh sinh tình và đang bộc lộ ra nỗi lòng của mình. Tóm lại, Tràng giang là một bài thơ cực kỳ đặc sắc cả về phần cấu tứ thơ cũng như về các hình ảnh được sử dụng ở trong bài. Không chỉ thể hiện được một sự tài hoa ở trong khả năng sáng tác thơ của Huy Cận mà nó cũng đã làm nổi bật được lên tâm tư, tình cảm trĩu nặng đượm nỗi buồn và niềm mong nhớ về quê hương da diết của tác giả. Cùng với đó, sự kết hợp đây hài hòa giữa những yếu tố cổ điển và yếu tố hiện đại cũng đã tạo nên một thi phẩm rất độc đáo về tình yêu cho quê hương, đất nước, con người đã ẩn chứa ở trong nỗi buồn thầm kín của một con người rất đa sầu, đa cảm giống như Huy Cận. Đến đây, phần trình bày về tác phẩm Tràng Giang của em xin được kết thúc, xin cảm ơn thầy/ cô và các bạn đã lắng nghe! 1.2 Củng cố mở rộng trang 73 SGK Văn 11 Kết nối tri thức Câu 1: trang 73 SGK Văn 11 Kết nối tri thức Bài học đã đưa lại cho bạn những hiểu biết mới gì về thơ? Lời giải chi tiết: Bài học đã đem đến cho tôi thêm nhiều điều hiểu biết hơn về thơ ca. Cụ thể là: Cấu tứ và tính logic có trong bài thơ là một trong những yếu tố quan trọng đã tạo nên được sự thành công của mỗi tác phẩm nghệ thuật. Việc phá vỡ đi những quy tắc về cách thức sử dụng từ ngữ ở trong tác phẩm đôi khi sẽ tạo nên được những dấu ấn cực kỳ mạnh về mặt nội dung. Mỗi hình ảnh sử dụng ở trong bài thơ đều ẩn chứa những tư tưởng, thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm đến người đọc. Mỗi tác phẩm nghệ thuật đều có thể phản ánh nên một khía cạnh nào đó về mặt tâm tư, tình cảm của người viết nên các tác phẩm đó. Câu 2: trang 73 SGK Văn 11 Kết nối tri thức Khi đọc một bài thơ, việc tìm hiểu cấu tứ của nó có ý nghĩa như thế nào? Lời giải chi tiết: Khi đọc lên một bài thơ, việc chúng ta tìm hiểu cấu tứ của bài thơ đó có ý nghĩa rất lớn. Cấu tứ của một bài thơ sẽ giúp cho chúng ta có một cái nhìn tổng quan hơn về tác phẩm, đưa ra được những đánh giá một cách chung nhất, khách quan nhất về chủ đề tác phẩm, các ý triển khai và mục đích hướng đến chúng của bài thơ ấy. Qua đó, không chỉ giúp được người đọc có thể hiểu được ý đồ chính của tác giả mà còn giúp cho họ dễ nắm bắt được chủ đề để có thể khai thác được tác phẩm văn học một cách hiệu quả và đầy đủ nhất có thể. Ví dụ qua bài thơ Tràng giang của nhà thơ Huy Cận, từ việc có thể biết được cấu tứ của bài thơ, người đọc đã có thể dễ dàng phán đoán được chính xác tâm trạng của nhân vật trữ tình của câu chuyện ở đây chính là nỗi buồn nhớ nhà, nhớ quê hương da diết khi phải chứng kiến sự nhỏ bé của kiếp con người, sự vô tận, bao la của vũ trụ và sự kỳ vĩ của tự nhiên đất trời nước nhà. Qua đó, ta cũng thấy được một tấm lòng yêu nước nồng nàn của một người trí thức, một người con đã xa nhà lâu luôn khắc khoải nhớ về nhà, nhớ đến quê hương. Như vậy, việc tìm hiểu rõ ràng về cấu tứ của bất kỳ tác phẩm nào là cực kỳ quan trọng, nó rất có ích ở trong quá trình khám phá nội tâm của các tác giả cũng như khám phá cái “hồn” của các tác phẩm. Câu 3: trang 73 SGK Văn 11 Kết nối tri thức Có thể nhận diện yếu tố tượng trưng trong thơ căn cứ vào những biểu hiện cụ thể gì? Hãy kể tên một số bài thơ có yếu tố tượng trưng mà bạn đã tìm đọc thêm. Lời giải chi tiết: Để có thể nhận diện được các yếu tố tượng trưng ở trong thơ ca, chúng ta có thể căn cứ vào những biểu hiện ở dưới đây: Những hình ảnh được các tác giả sử dụng ở trong bài thơ. Tập trung chú ý vào phần nhịp điệu của bài thơ. Những tâm tư, tình cảm ẩn kín mà tác giả muốn gửi gắm tới người đọc. Một số bài thơ có yếu tố tượng trưng như: Bài thơ “Huyền diệu” của nhà thơ Xuân Diệu như sau: Hãy nghe lẫn lộn ghé bên tai, Giọng suối, lời chim tiếng khóc người Hãy uống thơ ta trong khúc nhạc Ngọt ngào kêu gọi thuở xa khơi… Rồi khi khúc nhạc đã ngừng ru Hãy vẫn ngừng hơi nghe trái tim Còn cứ run hoài, như chiếc lá Sau khi trận gió đã im lìm… → Đoạn thơ đã cho ta thấy được những cảm xúc mãnh liệt, tha thiết, nồng cháy, khát khao chan chứa tình yêu thương của nhà thơ Xuân Diệu. Bài thơ “Cô liêu” của tác giả Hàn Mặc Tử: Gió lùa ánh sáng vô trong bãi Trăng ngậm đầy sông, chảy láng lai Buồm trắng phất phơ như cuống lá Lòng tôi bát ngát rộng bằng hai Tôi ngồi dưới bến đợi nường Mơ Tiếng rú ban đêm rạn bóng mờ Tiếng rú hồn tôi xô vỡ sóng Rung tầng không khí, bạt vi lô… → Qua những hình ảnh mà được tác giả Hàn Mặc Tử đã sử dụng, ta có thể hiểu được sự vùng vẫy và muốn thoát khỏi ra nỗi “cô liêu” của nhà văn về cuộc đời và số phận đầy bi đát của ông. Bài thơ “Duy tâm” của tác giả Bích Khê: Rồng vẽ lối xưa toàn những sáo Cua bò thơ mới chả nên thơ → Đọc hai câu thơ chúng ta cũng thấy rõ được sự bất mãn với lối mòn đầy sáo rỗng trong thơ mới của tác giả. Câu 4: trang 73 SGK Văn 11 Kết nối tri thức Chọn phân tích một bài thơ hoặc một số câu thơ có yếu tố tượng trưng đã tạo cho bạn những ấn tượng sâu đậm. Lời giải chi tiết: Câu thơ ở trong bài thơ “Duy tâm” của tác giả Bích Khê: “Rồng vẽ lối xưa toàn những sáo Cua bò thơ mới chả nên thơ” → Đọc hai câu thơ trên, ta có thể bắt gặp được một cách thể hiện tâm tư, tình cảm một cách đầy phóng túng của nhà thơ Bích Khê. Ông đã bất mãn với những sự đổi thay mới mẻ của thời cuộc, của nền Thơ mới, mọi thứ đều trở nên đầy phóng túng, đã xa rời đi những quy luật vốn có ban đầu của nó. Bên cạnh sự bất mãn đó thì ông cũng đã bày tỏ được sự bất lực trước thời cuộc lúc bấy giờ, nỗi buồn và nỗi bất lực của một nhà thơ đang chảy ở trong mình dòng máu thơ ca mãnh liệt, tiếc cho một khoảng thời gian hoàng kim đã qua và được thế chỗ bằng một phong trào mới hơn. Bài thơ “Màu thời gian” của tác giả Đoàn Phú Tứ: Sớm nay tiếng chim thanh Trong gió xanh Dìu vương hương ấm thoảng xuân tình Ngàn xưa không lạnh nữa – Tần phi ! Ta lặng dâng nàng Trời mây phảng phất nhuốm thời gian Màu thời gian không xanh Màu thời gian tím ngát Hương thời gian không nồng Hương thời gian thanh thanh Tóc mây một món chiếc dao vàng Nghìn trùng e lệ phụng Quân Vương Trăm năm tình cũ lìa không hận Thà nép mày hoa thiếp phụ chàng Duyên trăm năm đứt đoạn Tình một thuở còn hương Hương thời gian thanh thanh Màu thời gian tím ngát → Bài thơ đã cho người đọc thấy được một cảm giác đầy mới mẻ, mọi thứ dường như đã trở nên vô hình ở trong hoàn cảnh này, thời gian dường như đã ngừng lại, tình người đã bao trùm lên tất cả mọi thứ. Sự lãng mạn trong con người đã nhuốm màu lấy thời gian, đã khiến cho tất cả mọi thứ dường như đã không bị mất đi mà còn tồn tại giống như thứ tình cảm vô hình kia. Nhà thơ đã tạo ra một thế giới mới mẻ cho riêng mình – một thế giới mới siêu thực, nơi mà mọi thứ trong thế giới ấy là vĩnh viễn, thời gian ấy giống như đã ngừng lại trước những thứ tình cảm mãnh liệt, khao khát rất sâu sắc của những con người. https://vuihoc.vn/tin/thpt-soan-bai-gioi-thieu-mot-tac-pham-nghe-thuat-van-11-sach-ket-noi-tri-thuc-canh-dieu-2252.html